• Achtergrond

    De basis van Het virtuele Schaatsenmuseum is de verzameling schaatsen die ik sinds 1975 bijeen bracht. Het begon met deze schitterende krulschaats uit een Haags rommelwinkeltje, waar ik als een blok voor viel.

    mijn eerste krulschaats

    Op zoek naar soortgelijke exemplaren bleken ze schaars te zijn. Mijn werktuigbouwkundig geschoolde ogen zagen er echter een snel uit het beeld verdwijnend staaltje van vakmanschap en creativiteit in: een stukje hout, een stukje ijzer en een schroef om de boel bij elkaar te houden, bewerkt door een bekwame smid tot een praktisch maar fraai vervoermiddel voor op de ’s winters bevroren waterwegen.
    Vervolgens sloeg het verzamelaarsvirus toe, waartegen (gelukkig) geen kruid is gewassen. Ik nam in eerste instantie alles waar ik tegenaan liep mee. Langzamerhand kreeg ik ook een soort bibliotheekje met interessante informatie, maar vooral ook oude verkoopbrochures. Zo ontstond in de loop van de tijd een omvangrijke verzameling. En nog, tot op de dag van vandaag, struin ik rommelmarkten en kringloopwinkels af op zoek naar 'meer'.

    Het bijeen scharrelen van achtergrondinformatie is echter niet eenvoudig. Vóór de tweede helft van de 19e eeuw is er nauwelijks over het onderwerp geschreven. Voor de vormgeving, het uiterlijk, moeten we het voornamelijk doen met wat we kunnen ontlenen aan schilderijen en prenten. Maar helaas is die informatie veelal onbetrouwbaar, omdat de kunstenaar zelden beoogde gedetailleerde technische informatie vast te leggen. We moeten het dus hebben van wat leveranciers daarover hebben gepubliceerd. En dat is niet zo heel veel. Negentiende eeuwse smeden plaatsten soms een advertentie, maar publiceerden geen verkoopdocumentatie. Die kwamen er pas bij de overgang naar de 20e eeuw, toen sommige smeden zich specialiseerden tot schaatsenfabriekjes, waardoor er meer industrieel kon worden geproduceerd met grotere series en navenant meer noodzaak om reclamemateriaal te ontwikkelen.

    Vanuit mijn eigen behoefte aan informatie ontstond het idee dat ook anderen daar belangstelling voor zouden kunnen hebben. Zo groeide het plan om na mijn pensionering de beschikbare informatie te digitaliseren en als een soort vademecum beschikbaar te maken voor anderen. Maar mij ontbraken de middelen om het groots aan te pakken. Ik leerde mijzelf daarom te programmeren in html en enige tijd later ook in css, de programmeertalen achter hetgeen u op uw scherm ziet. Na twee jaar bikkelen was ik apetrots toen op 2 februari 2002 de eerste pagina’s online gingen, zowel in een Nederlandse als een Engelse versie. De Nederlandse site groeide in ruim tien jaar uit zijn voegen; de Engelse site bleef noodgedwongen wat achter. Rond 2010 veranderde de situatie indringend door de populariteit van de tablets en smartphones met androide systemen. Om de sites daarvoor bruikbaar te maken moesten de pagina's een geheel andere opzet krijgen. En opnieuw brak een periode aan van intensief leren en toepassen.

    Ik was dan ook blij dat ik op 2 april 2018, ruim zestien jaar na de geboorte, het begin van een geheel vernieuwde site kon presenteren. Maar het was niet naar mijn zin en het duurde tot voorjaar 2021 tot ik tevreden was over het nieuwe uiterlijk. Als u het verschil met de site uit 2002 wilt zien, surf dan eens naar de Engelse versie. Die loopt inmiddels ruim tien jaar achter. Voor een desktop computer is dat niet erg maar op een telefoon is het behelpen.

    De site zal nooit af zijn. Er ligt nog heel veel materiaal dat om bewerking en publicatie vraagt. Gelukkig kan ik mij nu weer concentreren op de inhoud. Ik probeer zo nu en dan weer nieuwe elementen toe te voegen. Aarzel intussen niet om vragen te stellen. Ik zal mijn best doen ze naar beste weten te beantwoorden. En... als u meent dat sommige dingen niet kloppen of dat u aanvullende kennis hebt, laat het het mij altublieft weten.


    De Schaetsemaker

    Dit plaatje toont een uitsnede van een in 1694 door Jan Luyken gemaakte prent. Het laat zien dat de 17e eeuwse schaatsenmaker een houtbewerker was.
    De smid was 'slechts' toeleverancier. Het virtuele Schaatsenmuseum gebruikt dit plaatje graag als beeldmerk, omdat het laat zien waar deze site over gaat: het ontwerp en de productie van schaatsen.